Sklepy charytatywne

Jeden z nas był w okresie świątecznym w Anglii. I – jak zawsze przy okazji wizyty na Wyspach – był pod dużym wrażeniem ilości istniejących tam sklepów charytatywnych. Czy w Polsce można powtórzyć ten fenomen? Naszym zdaniem – jak najbardziej. Choć uwarunkowania formalno-prawne nie są sprzyjające.

Sklepy charytatywne (ang. charity shop) są w każdej angielskiej gminie. Charity Retail Association – największa członkowska organizacja zrzeszająca sklepy charytatywne – szacuje, że w Wielkiej Brytanii jest ich około 11 200. Jednym z pierwszych tego typu przedsięwzięć był sklep założony przez Wolverhampton Society for the Blind, organizację zrzeszającą i wspierającą osoby niewidome, mający na celu sprzedaż przedmiotów z przeznaczeniem na cele statutowe organizacji. Sklep został założony pod koniec XIX wieku.

Wydaje się, że potencjał tej idei nie jest Polsce wykorzystany. Poniżej kilka czynników, które należy mieć na uwadze myśląc o uruchomieniu podobnego przedsięwzięcia i kilka uwag odnośnie warunków, które mogłyby wpłynąć na rozwój tego typu sklepów:

  • sprzedaż przedmiotów przez organizacje pozarządowe może odbywać się przede wszystkim z wykorzystaniem działalności gospodarczej – jest to problematyczne m.in. z uwagi na częsty brak możliwości skorzystania z obniżonego czynszu w wynajmowanym od gminy lokalu (jeżeli w gminie istnieją preferencje w zakresie niższego czynszu dla ngo, bardzo rzadko obejmują one możliwość skorzystania z obniżonego czynszu w przedmiocie prowadzonej przez organizacje pozarządowe działalności gospodarczej) oraz z uwagi na niemożność korzystania z wolontariatu w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej (art. 42 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie),
  • z uwagi na ww. wydaje się, że najbardziej korzystna jest sprzedaż z wykorzystaniem formuły statutowej działalności odpłatnej pożytku publicznego, tj. głównie na podstawie art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie wskazującego, iż sprzedaż przedmiotów darowizny jest działalnością odpłatną pożytku publicznego (sprzedaż w takiej formule pozwoli na skorzystanie z niższego czynszu oraz korzystanie z wolontariatu),
  • przyjmowanie darowizn rzeczowych łączy się z koniecznością bardziej szczegółowego ich ewidencjonowania, m.in. z koniecznością identyfikowania stron umowy,
  • przekazywanie darowizn rzeczowych przez przedsiębiorców na rzecz organizacji pozarządowych jest kłopotliwe z uwagi na VAT (darowiznę trzeba opodatkować VAT-em, gdy przedsiębiorca miał prawo do odliczenia podatku VAT przy nabyciu tych towarów – nawet jeśli z tego odliczenia faktycznie nie skorzystał) – nie ma tu znaczenia, że darowizna została przekazana na cele statutowe,
  • należy pamiętać, że prowadzenie sprzedaży w sklepie charytatywnym najpewniej szybko spowoduje obowiązek ewidencjonowania tej sprzedaży na kasach rejestrujących (przekroczenie rocznego obrotu 20 000 zł) – nie ma tu znaczenia, czy sprzedaż odbywa się w formie działalności gospodarczej, czy odpłatnej działalności pożytku publicznego (rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2018 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących),
  • myśląc o otwarciu sklepu charytatywnego warto mieć na uwadze możliwość skorzystania z dotacji OWES na tworzenie miejsc pracy,
  • w Anglii sporo osób działających jako wolontariusze (sprzedawców w sklepach charytatywnych) to osoby starsze – warto skorzystać z potencjału seniorów również w Polsce,
  • narzędziem do budowania wolontariatu długoterminowego w sklepach charytatywnych może być Korpus Solidarności (Korpus Solidarności jest Programem Wspierania i Rozwoju Wolontariatu Długoterminowego na lata 2018 – 2030 zarządzanym przez Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego)
  • warto zachęcać samorząd do tworzenia warunków do tworzenia sklepów charytatywnych m.in. poprzez podejmowanie w gminach uchwał dotyczących obniżonego czynszu na lokale, w których prowadzona będzie tego typu działalność,
  • warto myśleć nie tylko o sklepach stacjonarnych, ale mieć również ofertę sprzedażową w Internecie (m.in. z wykorzystaniem takich platform sprzedażowych, jak OLX, czy Allegro),
  • niezbędna do powodzenia przedsięwzięcia jest dobra promocja – warto spróbować skorzystać z pomocy profesjonalnych agencji marketingowych, które w ramach CSR mogą nieodpłatnie wesprzeć w zakresie stworzenia kampanii marketingowej, strony internetowej, itp.
  • warto pomyśleć o łączeniu sklepu charytatywnego z biurem organizacji (celem obniżenia kosztów funkcjonowania).

W Anglii sklepy charytatywne korzystają np. z 80% ulg z podatku od nieruchomości oraz 0% podatku VAT. Podobne udogodnienia mogłyby pomóc w spopularyzowaniu zakładania sklepów charytatywnych w naszym kraju. Warto również zauważyć, że sklepy charytatywne wpisują się w ideę zero waste (tj. w dosłownym tłumaczeniu „brak śmieci” lub „brak marnowania”, to styl życia, zgodnie z którym człowiek stara się generować jak najmniej odpadów) oraz mogą pomóc w budowaniu trwałego majątku organizacji pozarządowych.

Udostępnij wpis: